03.02.2012
Tha Comataidh Riaghaltais Ionadail is Ùrachadh aig Pàrlamaid na h-Alba air aithisg fhoillseachadh an-diugh a tha air taic a chur anns an fharsaingeachd ris an iomairt airson tuarastal-mairsinn.
Tha a’ chomataidh mothachail air na th’ ann de nithean, suidheachaidhean ionadail is eaconomach nam measg, a chruthaicheas duilgheadasan do chomhairlean a tha ag iarraidh an tuarastal-mairsinn a thoirt a-steach.
Tha a’ chomataidh air fàilte a chur air na dòighean tionnsgalach a thathar a’ cleachdadh ann an cuid de dh’àiteachan gus an tuarastal-mairsinn a thoirt a-steach ach dh’aontaich i gur h-ann ris na h-ùghdarrasan ionadail a tha co-dhùnaidhean a thaobh am bu chòir a thoirt a-steach ann an riaghaltas ionadail.
Thuirt Neach-gairm na Comataidh Eosaph Mac Giolla Phádraig BPA:
“Thathar a’ meas gu bheil mu 550,000 den luchd-obrach ann an Alba an-dràsta a’ faighinn cosnaidh a tha nas ìsle na an tuarastal-mairsinn. Ged a dh’fhaodas an tuarastal-mairsinn cuideachadh gus aghaidh a thoirt air bochdainn ann an obair, chan e fuasgladh coitcheann a tha ann. Chuala sinn fianais gur dòcha gun cailleadh an fheadhainn a gheibheadh e cuid de shochairean eile - agus bho luchd-gnìomhachais air an robh ceist gum fàgadh e companaidhean gun a bhith cho farpaiseach agus gun toireadh e buaidh air an ìre as ìsle aig am bi iad a' soirbheachadh.
“Rud a tha cudromach, tha a’ Chomataidh againn mothachail cuideachd gu bheil a’ cheist nas fharsainge na an dleastanas moralta an lùib an tuarastail-mhairsinn. Tha na h-ùghdarrasan ionadail nam buidhnean neo-eisimeileach nach eil cunntachail do Phàrlamaid na h-Alba no do Riaghaltas na h-Alba. Ged a bu mhath leis a’ chuid as motha de bhuill na comataidh gun rachadh an tuarastal-mairsinn a phàigheadh ann am barrachd chomhairlean, tha sinn ag aithneachadh gu bheil e an urra ris na comhairlean iad fhèin co-dhùnadh a dhèanamh, mothachail air suidheachaidhean ionadail."
Tha Riaghaltas na h-Alba agus a chuid bhuidhnean-gnìomha, SNS agus seachd ùghdarrasan ionadail a’ pàigheadh an tuarastail-mhairsinn mar-thà. (Comhairle Baile Ghlàschu, Comhairle Shiorrachd Dhùn Breatainn an Iar, Comhairle Shiorrachd Rinn Friù an Ear, Comhairle Shiorrachd Inbhir Àir a Tuath, Comhairle Shiorrachd Lannraig a Deas, Comhairle nan Crìochan agus Comhairle Dhùn Phris is Ghall-ghàidhealaibh)
Tha an aithisg cuideachd air beachan a nochdadh air:
- Na dòighean tionnsgalach a thathar a’ cleachdadh ann an cuid de dh’ùghdarrasan ionadail (leithid Comhairle nan Crìochan agus Comhairle Shiorrachd Rinn Friù an Ear) far a bheil na comhairlean agus na aonadan-ciùird a tha an sàs air tighinn gu rèite gus caomhnadh seaghach a dhèanamh mar chuid de na ceumannan a thug seachad tuarastal-mairsinn cuideachd.
- An cion cinnt gun rachadh socrachadh an tuarastail-mhairsinn a cheadachadh fo riaghailtean an Aonaidh Eòrpaich a thaobh solair agus tha i toilichte gun do sgrìobh Rùnaire a' Chaibineit ri Bun-structar is Tasgadh Calpa do Choimisean na h-Eòrpa a dh'iarraidh soilleireachaidh.
- An diomb a dh’fhaodadh a bhith ann nan rachadh goireasan poblach a chleachdadh mar bhunait ri solar an tuarastail-mhairsinn ann an roinn phoblach na h-Alba.
Cùl-fhiosrachadh
Bhon Dùbhlachd 2011, tha a' Chomataidh air a bhith a' sgrùdadh am faodte tuarastal-mairsinn a thoirt a-steach ann an riaghaltas ionadail agus a leudachadh mar chuid de na dòighean a thaobh solair aig riaghaltas ionadail. Is e ullachadh saor-thoileach a tha san tuarastal-mhairsinn a dh’èirich mar thoradh air iomairt nàiseanta agus e air leth bhon tuarastal nàiseanta as ìsle, a tha mar an tuarastal as ìsle air feadh na Rìoghachd Aonaichte (an-dràsta aig £6.08 san uair do dh'inbhich os cionn aois 21 agus £4.98 do dhaoine òga aig aois 18 gu 21). Thathar a’ moladh gum bu chòir gum biodh Tuarastal-mairsinn na Rìoghachd Aonaichte an taobh a-muigh Lunnainn airson 2011 aig ìre £7.20.
Thathar a’ meas gu bheil mu 550,000 den luchd-obrach ann an Alba an-dràsta a’ faighinn cosnaidh a tha nas ìsle na an tuarastal-mairsinn. Faodar fiosrachadh bhon Sgrùdadh Bhliadhnail air Uairean is Cosnadh a chleachdadh gus feartan nam fastaichean sin air am pàigheadh aig ìrean ìseal a chomharrachadh.
Mar eisimpleir, tha fiosrachadh a’ leigeil fhaicinn:
· Gun do choisinn ìre na b’ àirde den luchd-obrach anns an roinn phrìobhaidich ann an Alba na bu lugha na £7.20 san uair ann an 2011 na an luchd-obrach anns an roinn phoblaich.
· A thaobh gnè, choisinn ìre na b’ àirde de bhoireannaich na bu lugha na £7.20 san uair ann an 2011 an taca ri fireannaich.
· Is e luchd-reic is seirbheisean luchd-cleachdaidh agus puist bhunaiteach (leithid saothraichean, luchd-glanaidh, luchd-còcaireachd agus luchd-solair) an fheadhainn as motha a choisinn na bu lugha na £7.20 san uair ann an 2011.
Airson barrachd fiosrachaidh is sgrùdaidh, faicibh earrannan 22 gu 26 san Aithisg.